Alles over bladbemesting

In gesprekken over bladbemesting rijst vaak de vraag of deze teeltmaatregel zin heeft. De opname van mineralen is immers het werk van de wortels. Dat klopt, maar ook het blad levert een behoorlijke bijdrage, bevestigt wetenschappelijk onderzoek keer op keer. Het blad van de meeste plantensoorten is zelfs zeer geschikt voor de opname van water, aminozuren en mineralen. Het aanbod mag breder zijn dan u denkt. Voedingsopname via het blad is eigenlijk ook zo’n onmisbaar back-up systeem.

Drie mechanismen voor opname

Er zijn in principe drie manieren waarop mineralen en aminozuren door het blad kunnen worden opgenomen:via de bladharen (trichomen), via het waslaagje op het blad (cuticula) en door opname en afgifte via cellen (endocytose).

De meeste plantensoorten hebben aan de onderzijde van het blad veel meer huidmondjes dan aan de bovenzijde. Dat is een signaal dat ze niet dol zijn op water. De huidmondjes zijn goed ingericht voor ademhaling en verdamping, maar als opnameorganen zijn zij niet echt geschikt.

Trichomen (bladharen) zijn eencellige uitgroeisels van de opperhuid. Positief geladen mineralen en aminozuren worden via deze uitstulpingen doorgaans goed opgenomen. De negatief geladen planten kunnen ook via hun waslaag positief geladen bladmeststoffen naar binnen trekken (cuticula)

Bij endocytose (opname en afgifte via cellen) worden mineralen die op het blad liggen door een opperhuid ingesloten. Vervolgens komt het insluitsel in de plant vrij en wordt het getransporteerd naar zogenaamde opslagcellen (sink cells), die de mineralen opnemen en bewaren voor later gebruik. Figuur 1 geeft het eerste deel van dit proces weer. Het principe werkt eigenlijk hetzelfde als nicotinepleisters, die via de huid langzaam nicotine afgeven aan het lichaam.

 

Figuur 1. Opname van nutriënten door blad via endocytose.

 

Nutriëntenaanbod te smal

Al vele decennia wordt er in de hele wereld gewerkt met de 17 bekende macro- en micro-elementen die planten volgens de huidige bemestingsleer nodig hebben. Aangevuld met zuurstof, water en CO2 zijn dat 21 stoffen. Gesteund door recenter onderzoek, dringt het besef door dat planten veel méér uit de bodem opnemen dan tot nu toe werd aangenomen. En dat ook mensen en dieren meer elementen nodig hebben voor een gezond functioneren.

Hiertoe behoort ook een flink aantal zeldzame aardelementen. Dit zijn elementen die in vrijwel elk bodemtype in zeer kleine hoeveelheden voorkomen. Onderzoek naar het gebruik van zeer kleine hoeveelheden van de elementen lanthanum en cerium bijvoorbeeld toont bij meerdere akkerbouwgewassen oogstverbetering aan.

Voortschrijdend inzicht

Goed beschouwd is inmiddels bekend dat planten meer dan de 17 basiselementen nodig hebben om gezond te kunnen groeien. Het is ook aannemelijk dat zeldzame aardelementen na vele jaren oogsten en afvoeren niet meer of onvoldoende aanwezig zijn in oude cultuurgronden. Deze bodemverarming kan ook de afnemende voedingswaarde van land- en tuinbouwgewassen in de afgelopen 40 jaar mede verklaren.

Door dit voortschrijdend inzicht zijn zowel onderzoekers als boeren begonnen om oude landbouwgrond te verrijken met steenmeel.  Dit bevat sporenelementen die op geen enkele klassieke meststofanalyse zijn terug te vinden. Vooral in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk is hier al veel positieve ervaring mee opgedaan.